2024-01-31
Evcimen hâlleri ve sevimli görüntüleri ile en çok tercih edilen pet hayvanlarından biri de muhabbet kuşlarıdır. Muhabbet kuşu sahiplenmek isteyenlerin ve hâlihazırda muhabbet kuşu sahiplerinin merak ettiği konulardan biri ise bu kuşların yaşayabileceği hastalıklardır. Biz de muhabbet kuşu hastalıkları ve tedavi yolları hakkında gerekli bilgileri sunarak bu konudaki soru işaretlerini gidereceğiz.
Muhabbet Kuşu Hastalıkları Nelerdir?
Muhabbet kuşu sahiplerinin zaman zaman “muhabbet kuşum halsiz ve uçamıyor” diye endişelendikleri bilinir. Bu durumun nedeni çoğunlukla muhabbet kuşu hastalıklarıdır. Uzun süreli olarak görülen bazı kuş hastalıkları belirtileri, maalesef kuşunuzda da kendini gösterebilir. Teşhis ve tanı için mutlaka muhabbet kuşları hastalıkları ve belirtileri hakkında bilgi sahibi olmalısınız.
Genel olarak muhabbet kuşu hastalıklarını şu şekilde sınıflandırabiliriz:
● Gaga Kaynaklı Sorunlar
● İç Hastalıklar ve Enfeksiyonlar
● Deride Görülen Hastalıklar
● Göz ile İlgili Sorunlar
● Kanat ile İlgili Sorunlar
Muhabbet Kuşu Hastalığı Nasıl Anlaşılır?
Muhabbet kuşu hastalık belirtileri nasıl anlaşılır diye merak ediyorsanız sizinle bazı belirtilerinin ne anlama geldiğini paylaşacağız.
1. Tüylerde Dökülme
Bazı pet hayvanlarında olduğu gibi muhabbet kuşunda da tüy dökülmesi sorunu, ciddiye alınması gerekilen bir belirtidir. Tüy dökme belirtisi; halsizlik, ishal ve huzursuzluk gibi işaretleri de beraberinde getiriyorsa vakit kaybetmeden veterinere gitmekte yarar vardır. Bunun nedeni, dış parazit ve mantar hastalıklarından dolayı olabilir. Yavruluktan yetişkinliğe geçişte tüy dökme durumu normal görülürken stres ve çevreden kaynaklı bazı sorunlarda anormal tüy dökmeler ortaya çıkabilir.
Yine bakım ve beslenme durumundaki değişiklikler ve aksaklıklarda da tüy dökme sorunu meydana gelebilir. Muhabbet kuşlarında tüy dökme sorununun ciddiyetini anlamak için ilk 10 günlük sürece dikkat etmek gerekir. Yavruluk döneminden yetişkinliğe geçişte ortalama 10 günlük bir normal tüy dökme süreci görülür. On günlük süreçten sonraki tüy dökme için muhakkak uzman veterinerlerden destek almayı düşünmelisiniz.
2. Sürekli Kaşıntı
Kuşların sürekli hâle gelen cilt ve vücut kaşıntıları; parazit, enfeksiyon ve alerji kaynaklı olabilir. Ayrıca çevreden kaynaklı değişiklikler de kuşunuzu strese sokabilir ve belirtisi olarak aşırı kaşınmaya sebep olabilir. Muhabbet kuşum çok kaşınıyor ne yapmam lazım diye düşünüyor olabilirsiniz.
Öncelikle kaşıntı durumunun sürekli gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol etmelisiniz. Kuşlar tüylerini korumak ve kendilerini temizlemek için kaşınırlar. Bu durum tüy dökme sorununa eşlik edecek düzeye geldiğinde ise veteriner aracılığıyla tedavi yoluna başvurmak gerekir. İç parazit ve bitten kaynaklı sorunlar, diğer kuşlardan bulaşarak muhabbet kuşunuzun aşırı kaşınmasına neden olabilir. Yine tüy dökme ile birlikte kendini gösterebilen kuru cilt sorunu da kaşınmayı tetikleyebilir. Ayrıca çevreden kaynaklı değişiklikler, muhabbet kuşunda tüy yeme, kaşıntı ve dökmeleri ortaya çıkarabilir.
3. Tüy Yeme
Sıraladığımız tüy dökme ve kaşınma sorunlarına ek olarak tüy yolma sorunu da yaygın görülen bir diğer belirtidir. Kafeste bakılan kuşlarda yaygın olarak görülen tüy yolma ve yeme sorunu, psikolojik ve bedensel bazı rahatsızlıkların belirtisidir. Kuşlarda görülen dermatolojik alerji sorunları tüy yolmaya neden olabilir. Yine kuşları etkileyen stres faktörü de zaman zaman tüy yolmayı ortaya çıkarabilir. Sürekli kafeste yaşayan ve ilgi görmeyen kuşlar tüy yolma gibi zarar verici davranışlar geliştirebilir.
Muhabbet kuşlarında bedensel sorunlara işaret eden tüy yeme; mantar, ekroparazit, endoparazit ve tümör kaynaklı olabilir. Psikolojik veya beden ile ilgili hangi soruna işaret ederse etsin, kuşlarda görülen bu yaygın belirti için veterinere başvurmayı ihmal etmeyin.
4. Yüksek Ateş ve Ateş Basması
Yüksek ateş belirtisi, insanlarda olduğu gibi kuşlarda da ciddi sağlık sorunlarına işaret olabilir. Papağan ateşi psittakoz olarak bilinen hastalığın da ana belirtilerinden biri ani ateş basmasıdır. Ani ateş basması ve yüksek ateş belirtisi, maalesef ani vefat etme durumunu da beraberinde getirebilir.
Muhabbet kuşu sahibiyseniz kuşun ateşi olduğunu nasıl anlarız diye soruyor olabilirsiniz. Kuşun ateşinin olduğunu, diğer belirtiler de olup olmadığına göre yorumlayabilirsiniz. Halsizlik, iştahsızlık, ishal ve depresyon belirtileri de yüksek ateşe eşlik eder. Ayrıca evdeki muhabbet kuşunun ateşini ölçmek için ayaklarını kontrol edebilirsiniz. Ayakların aşırı sıcak olmasından ateşin yükseldiğini anlayabilirsiniz. Pek çok hastalığa işaret edebilen bu belirti için de vakit kaybetmeden veterinere danışarak bilgi almanızı tavsiye ederiz.
5. Fazla Uyuma ve Halsizlik
Muhabbet kuşları genellikle 10 saatlik bir uyku sürecine ihtiyaç duyar. Uyku için karanlık bir ortam arayan bu kuşlar, halsizlik belirtisi ile birlikte fazla uyuma gereksinimi de hissedebilirler. Bu sorunun da ana nedenleri arasında psikolojik ve bedensel rahatsızlıklar vardır. Vitamin eksikliği, yetersiz beslenme ve enfeksiyon sorunları fazla uyuma, ishal ve halsizlik geliştirebilir. Bununla beraber sürekli uyumaya eşlik eden tüy kabarması ve arkaya dönük şekilde uyuma ciddi bir hastalık sürecine işaret edebilir. Ani gelişen fazla uyumayı ve diğer belirtileri de ciddiye almanızı ve en kısa sürede veterinere danışmanızı öneririz.
6. Ciltte Şekil Bozukluklarının Gelişmesi
Bilhassa gagada kendini gösteren cilt şekil bozuklukları, beslenme ve oyun oynama gibi günlük rutinlerin aksamasına sebep olabilir. Ciltte görülen bu şekil bozuklukları, önemli bir deri hastalığına işaret edebilir. Yine endoparazit ve ektoparazit kaynaklı sorunlar da ciltte ve deride bir birtakım değişikliklere neden olabilir. Genellikle belirtiler, gagada ve tüylerde görülür.
7. Kabızlık veya İshal
Muhabbet kuşlarında ishal görünmesi yaygın görülen kuş hastalıkları arasındadır. Bu belirtinin de ana kaynaklarından biri kuşun bulunduğu ortamın rutubetli ve serin olmasıdır. Bununla beraber bu belirti her zaman bu kadar basit olmayabilir. Enfeksiyon ve iç hastalıkların belirtisi olarak da ishal sorusuna rastlanır. Bununla beraber muhabbet kuşlarında kabızlık sorunu da baş gösterebilir. Dışkı bırakmada azalma, kilo kaybı ve iştahta azalma kabızlık belirtileri arasında yer alır. Kabızlığın nedeni ise genellikle beslenme kaynaklıdır. Tek tip beslenme ve beslenme rutinindeki değişiklikler, kabızlığı tetikleyebilir.
8. Huzursuzluk ve Ani Davranış Değişiklikleri
Sıraladığımız diğer belirtilere eşlik eden huzursuzluk ve ilgisizlik, psikolojik bir belirtidir. Bununla beraber bu belirtinin ana nedeni fiziksel bir soruna işaret edebilir. Her nedenle olursa olsun, huzursuzluk ve ani davranış durumları için mutlaka kuşunuzu gözlemlemelisiniz. Uzayan depresyon, halsizlik ve beklenmedik davranışlar için veteriner hekime başvurmayı ihmal etmeyin.
9. Burun Tıkanıklığı
Muhabbet kuşlarında görülen bir başka hastalık belirtisi de burun tıkanmasıdır. Genellikle vitamin eksikliğinden kaynaklı görülen burun tıkanması, enfeksiyon sorununun bir sonucudur. Soğuk algınlığının da belirtilerinden biri olarak burun akıntısı ve tıkanıklığı görülebilir.
10. Ayakların Soğuk Olması
Muhabbet kuşunun ayakları neden soğuk olur sorusu da merak edilenlerden biridir. Bu durumun nedeni banyo sonrasında ayak soğuması değilse büyük ihtimal hastalığa yakalanmasıdır. Halsizlik ile birlikte kendini gösteren bu belirti, enfeksiyon riskini kuvvetlendirir. Yine muhabbet kuşunun soğuk algınlığı sebebiyle de ayaklarının soğuk olması mümkündür. Enfeksiyon riskini göz önünde bulundurarak mutlaka veteriner hekim görüşü almayı tercih edin.
Şimdi muhabbet kuşu hastalıkları resimli anlatım yoluyla sizinle başlıca hastalıkları ve belirtilerini paylaşalım.
Muhabbet Kuşu Deri Hastalıkları
Muhabbet kuşu ile beraber diğer kuş türlerinde de görülen deri hastalıkları, viral deri sorunları ve parazit kaynaklıdır. Bu sorunlar zamanla tüy yolma davranışı veya tüylerin fazla uzaması gibi belirtileri beraberinde getirir. Ayrıca bu sorunlar zamanında tespit edilmezse diğer belirtilerin de gelişmesine neden olabilir ve süreç olumsuz bir duruma evrilebilir. Muhabbet kuşu deri hastalıkları kimi zaman alerji kaynaklı kimi durumlarda ise dış parazitten kaynaklı olarak gelişir. Genel olarak bu kuşların derilerinde sorun yaratan deri hastalıklarını şu şekilde sıralayabiliriz:
● Dış Parazit Maytları
● Uyuz Mantar
● Trikotilomani (Tüy Yolma Sendromu)
● Bakteriyel- Ülseratif Pododermatitis
● Mantar Fungal Deri Enfeksiyonları
● Tüy Kistleri
Sıralanan kuş deri hastalıkları; beslenme-bakım yetersizliği, kalıtsal durumlar, solunum yolu enfeksiyonları, böcek ısırıkları, uygulanan yanlış merhemler gibi nedenlerden ortaya çıkarabilir. Bu noktada, deride belirgin şekilde görülen kırmızı kabuklu yaralar ve azalan tüyler deri hastalıklarını tespit etmenizi kolaylaştıracaktır. Tespit aşamasından sonra gerekli tanı ve teşhis için mutlaka veteriner hekim ile görüşmelisiniz.
Muhabbet Kuşu Gaga Hastalıkları
Muhabbet kuşunun gaga ile ilgili de hastalık geçmişi mevcuttur. Gagada görülen muhabbet kuşu hastalıkları; gaganın aşırı büyümesi, pullanma, sökülme, şekil bozukluğu, çatlak oluşumu, gagada kitle oluşumu, gaga kırığı, gagada solma şeklinde kendini gösterir. Sağlıklı bir muhabbet kuşunun gagası, pürüzsüz ve aşağıya doğru uzayan bir yapıdadır. Gaga yapısında görülen hastalıklar, gagada çatlak, renk değişimi ve şekilsiz gaga görünümüne sebep olur.
Muhabbet kuşu gaga sorunlarının başında gaganın aşırı büyümesi gelir. Gaga büyümesi ve diğer gaga deformitelerinin ana nedeni; yanlış besleme, yanlış gaga kesimi ve Psittacine gaga ve tüy hastalığıdır. Bu hastalık, bulaşıcı kuş hastalıklarından biri olarak virüs kaynaklıdır. Yine tüylerde azalma, ishal ve durgunluk, bu virüsün ana belirtileri arasındadır. Psittacine gaga ve tüy hastalığı, ileri evrede muhabbet kuşunun vefat etmesine neden olabilir. Muhabbet kuşundaki gaga değişikliklerini önceden tespit edip erken tedaviye başlamak gerekir.
Muhabbet Kuşu Kanat Hastalıkları
Kuşların kanat ve kuyruklarında da birtakım hastalık belirtilerine rastlanır. Kuşlarda görülen en yaygın kanat hastalıklarından biri kanat düşmesidir. Muhabbet kuşlarında kanat düşmesi, bir ya da iki kanadın aşağıya doğru sarkmasıdır. Kanadı düşen muhabbet kuşlarının kanatlarını tek başınıza kaldıramazsınız. Kanat düşmesinin ana nedeni ise omuz yaralanmaları, karaciğer hastalığı ve merkezi sinir sistemi rahatsızlıklarıdır.
Kanat düşmesi belirtisine sebep olan ciddi kuş kanat hastalıkları, karaciğer hasarı ve inme-felç riskidir. Karaciğer hastalığının belirtilerinden biri olan kanat sarkması, diğer belirtiler de varsa karaciğerde sorun olduğuna işarettir. Dışkı renginde değişiklik, durgunluk, gaga ve tüydeki değişiklikler, kanat sarkması ile birlikte diğer karaciğer hastalık belirtileridir. İnme ve felç riskinde ise kuş hareket kabiliyetini kaybedebilir ve kanat sarkmasıyla birlikte ayak parmaklarının öne doğru katlandığı görülür.
Bir başka kuş kanat sorunu ise kanat kırılmasıdır. Kanat kırılması, evdeki eşyalara veya pencerelere çarpma gibi durumlar nedeniyle görülür. Bu durumda kanatların doğru kırpma işlemiyle kontrol altına alınması gerekir.
Muhabbet Kuşu Enfeksiyon ve İç Hastalıkları
Muhabbet kuşu enfeksiyon hastalıkları; gaga, deri ve bacaklara sirayet eden belirtiler ile kendini gösterir. Gagada ve deride pul pul dökülmeler ile kendini gösterebilen muhabbet kuşu enfeksiyon belirtileri; halsizlik, göz akması, tüy kabarması, kronik ishal ve iştah kaybı gibi sorunlara da kaynak olur.
Papağan hastalığı, (Psittakoz) parazit enfeksiyonu, kursak iltihabı, kandidiyazis, nezle, bağırsak enfeksiyonu, mantar ve iç-dış parazit sorunu muhabbet kuşlarında rastlanan hastalıklar arasındadır. Özellikle muhabbet kuşu bağırsak enfeksiyonu belirtileri ciddiye alınması gereken kuş hastalıklarına sebep olabilir.
Muhabbet kuşu bağırsak enfeksiyonu; ilerleyen ishal, düzensiz- kötü şekerli beslenme, bozuk sebze-meyve ve mama yeme gibi durumlar neticesinde ortaya çıkar. Kuş bağırsak enfeksiyonunda, dışkı kuru, uzun ve siyah renktedir. Dışkıdaki değişiklikler ile kendini gösteren bağırsak enfeksiyonunun nedeni de yem değişiklikleri ve protozoal parazitlerdir. Bu parazitler, bağışıklık sistemini zayıflatır ve ishal başta olmak üzere durgunluk ve tüy ile ilgili sorunları beraberinde getirir.
Kuşlarda ishal ile kendini gösteren enfeksiyon riski ile ilgili bilgilenmek için hazırladığımız Muhabbet Kuşlarında İshal ve Tedavisi başlıklı içeriğe göz atabilirsiniz.
Muhabbet kuşlarını epey rahatsız eden bir başka hastalık ise kuşlarda kuruma hastalığıdır. Bulaşıcı bir hastalık olarak enfekte olan kuşun dışkısı ile temas sonucu bulaşan megabakteri; iştahsızlık, durgunluk, yediklerini kusma, siyah ishal ve aşırı zayıflama ile kendini gösterir. Diğer hastalıklar da da olduğu gibi bu hastalık için de mutlaka veterinere danışmak şarttır. Erken teşhis edilmeyen megabakteri (kuruma hastalığı) sorununun son evresinde maalesef ishal ve kanama görülür.
Muhabbet kuşu sindirim ve solunum yolu hastalıklarını da es geçmemek gerekir. Soğuk algınlığı, astım ve solunum yolu enfeksiyonları; nefeste hırıltı, öksürük, hapşırma ve burun akıntısı belirtilerine sebep olur. Sindirim yolunu etkileyen hastalıklar da bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklı olarak ortaya çıkar. Yine bu hastalıklardaki en öne çıkan belirti, ishal, kusma ve tüy dökmedir.
Muhabbet Kuşu Göz ile İlgili Hastalıklar
Muhabbet kuşu göz hastalıkları, gözde yara gelişmesi ve şişkinliği beraberinde getirir. Genellikle gözde meydana gelen bu belirtiler, enfeksiyon kaynaklıdır. Kuşlarda göz enfeksiyonu; vitamin eksikliği, bakteriler ve mantardır. Gözde ortaya çıkan şişkinlik, akıntı, yara ve katarakt gibi sorunlara karşı veteriner görüşünde krem, damla ve çeşitli ilaçlar kullanılması tavsiye edilir.
Görsel: Veteriner tarafından iğne ile tedavi edilen yavru kuş
Muhabbet Kuşu Hastalıkları Tedavisi Var Mı?
Her pet hayvanında olduğu gibi muhabbet kuşu hastalıkları için de belli başlı tedavi yöntemleri mevcuttur. Bazı hastalık belirtileri ve sorunlarına karşı ilk yardım tedavisi önerilirken ciddi hastalık durumlarında veteriner kliniklere başvurmak gerekir. Farklı hastalıklar için önerilen farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Bununla beraber psikolojik kökenli bazı kuş hastalık belirtilerine karşı kuş sahibinin bilgilenmesi gereken bazı konular söz konusudur.
Muhabbet kuşları, evcil hayvanlardan biri olmakla birlikte sosyalleşmeye ve gezinmeye de açık hayvanlardır. Sürekli kafesinde pinekleyen bir kuş, zamanla fiziksel belirtiler de geliştirerek kendini hasta edebilir. Strese girmeye de meyilli pet hayvanlarından biri olarak ortamdaki değişikliklerden anında etkilenirler. Stres kaynaklı gelişen muhabbet kuşu hastalıkları ve belirtileri için muhabbet kuşunun yaşam alanına gereksiz yere müdahale etmemek gerekir. Yine beslenme ve bakımdaki değişiklikler de kontrollü şekilde olmalıdır. Tek tip beslenme, stresi tetikleyeceği için yem dışında sebze ve meyveler de beslenme rutinine eklenebilir.
Yine gece uykusunu iyi alamamaktan kaynaklı aşırı uyuma da stres ve ortam kaynaklıdır. Bunu önlemenin yolu geceleri, kuşunuza karanlık ve sessiz bir ortamda yaşam alanı tasarlamaktır. Yine kafesin üzerini bir örtü veya bez ile kapatmak da karanlık ortam yaratmaya yardımcı olur. Enfeksiyon ve bakteri riskini önlemenin yollarından biri ise tünek ve alan temizliğidir. Temizliğin yapılmaması bakteri oluşumuna neden olur. Doğru bir kuş kafesi temizliği için yem artıklarının ve dışkıların temizlenmesi gerekir. Haftalık kafes temizliği yaparak kuşunuzu kirli bir ortamdan uzak tutabilir ve hastalık riskini en aza indirebilirsiniz.
Muhabbet kuşu hastalıklarını tedavi etmede kullanılan yöntemleri ise şöyle sıralayabiliriz:
● Acil İlk Yardım: Evde kuş sahibi tarafından uygulanabilecek ilk yardım tedavileri mevcuttur. Basit yaralanmalar ve veteriner görüşmesi öncesinde evde yapılabilen karışımlar ve merhemler kullanılabilir.
● İlaçlar ile Tedavi: Damlalar, merhemler ve antibiyotikler ile ilerlemeyen hastalık belirtilerine karşı önlem alınır.
● Ameliyat ile Tedavi: Tümör, ayak kırıkları, yumurta tıkanması ve gaga düşmesi gibi sorunlara karşı ameliyat seçeneği düşünülür. Özellikle ur ve fıtık gibi rahatsızlıklar için ameliyat ile tedavi zorunludur. Bu gibi rahatsızlıkların belirtilerini ciddiye alarak erken teşhisin hayat kurtardığını bir kere daha hatırlatalım.
Buraya kadar muhabbet kuşunun hastalık ve belirtileri üzerine bilgi aktardık. Eğer muhabbet kuşu sahibiyseniz kuşunuzu nasıl eğiteceğinizi öğrenmek için muhabbet kuşu eğitimi nasıl olmalıdır adlı yazımıza göz atabilirsiniz. Enerjisi ve sevimli hareketleri ile size can dostu olacak kuşunuza hangi adı vereceğinizi de henüz belirlemediyseniz bu konuda size yardımcı olan en güzel muhabbet kuşu isimleri içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
Sizinle Muhabbet kuşu neden hasta olur, belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir gibi merak edilen tüm soruları yanıtladık. Sıraladığımız muhabbet kuşu hastalıkları arasından gözlemlediğiniz belirtiler mevcut ise vakit kaybetmeden Vetrium kliniğimize danışarak gerekli bilgileri edinebilir ve tedavi yöntemine yönelebilirsiniz.
Bu yazıyı paylaş:
